II wojna światowa w Sandomierzu. Tak wyglądało miasto i tak żyli sandomierzanie

II wojna światowa – największa wojna w dziejach, zaliczana do wojen totalnych, trwająca od 1 września 1939 roku do 2 września 1945 roku. Walki toczyły się głównie w Europie, Azji oraz Afryce i na wszystkich oceanach, choć miała także epizody w Arktyce i Ameryce Północnej. Oprócz państw Europy, ich kolonii i państw Azji brały w niej udział także państwa obu Ameryk.

W wojnie uczestniczyło 1,7 miliarda ludzi, w tym 110 milionów ludzi z bronią. Zginęły w niej dziesiątki milionów osób; według różnych szacunków od 50 do 78 milionów. Rekordowe liczby to skutek między innymi ludobójstw, przede wszystkim holokaustu, pochłaniających miliony ludzkich istnień.

8 maja obchodzimy 78. rocznicę zakończenia II wojny światowej, która zakończyła się wejściem w życie aktu bezwarunkowej kapitulacji Niemiec, 8 maja 1945 roku o 22.30 czasu środkowo-europejskiego. Działania wojenne zostały przerwane o godzinie 23.01. Kapitulacja III Rzeszy oznaczała oficjalny koniec wojny w Europie, nadal jednak toczyły się walki z Japonią. Dopiero jej kapitulacja 2 września 1945 roku definitywnie zakończyła II wojnę światową. Dla wielu państw klęska Niemiec nie oznaczała, niestety, odzyskania wolności. Dla krajów Europy Środkowo-Wschodniej, także dla Polski, koniec II wojny światowej był początkiem sowieckiego zniewolenia.

3 września Niemcy zbombardowali stację kolejową w Sandomierzu – Nadbrzeziu. Mimo codziennych nalotów, pociągi nadal kursowały, a dworzec nie został zniszczony. W skutek bombardowań zginęło 27 osób. Kolejne naloty miały na celu zniszczenie mostów na Wiśle. Już od 1939 roku Niemcy zaczęli realizować Akcję Inteligencja – AB. Jej nasilenie nastąpiło 16 marca 1942 roku. Gestapo wraz z żołnierzami SS i Wehrmachtu wdzierali się do domów sandomierzan, aby aresztować miejscową inteligencję. Aresztowano około 200 osób. Po torturach na zamku sandomierskim większość więźniów trafiła do obozu KL Auschwitz Birkenau. Sandomierz został zajęty przez armię sowiecką 18 sierpnia 1944 roku przez wojska radzieckie II Frontu Ukraińskiego.